Próchnica – przyczyny, objawy, leczenie

Autor: Katarzyna Gliwa

19.02.2018

Próchnica to najczęściej występująca choroba zębów. Mimo że przez dłuższy czas może nie dawać większych objawów, to nieleczona prowadzi do zniszczenia zębów.

Na próchnicę w Polsce cierpi nawet 98% osób. Jednak ze względu na powszechną tendencję wśród pacjentów do unikania wizyt kontrolnych i higienizacyjnych, osoby takie zgłaszają się do stomatologia dopiero wówczas, gdy próchnica daje objawy bólowe.

Nieleczona próchnica, poza stopniowym niszczeniem zębów, może również prowadzić do powstawania bólu głowy, zatok, a nawet cukrzycy oraz problemów z sercem i nerkami. Należy pamiętać, że zdrowie zębów ma wpływ nie tylko na jamę ustną, ale na cały nasz organizm.

Czym tak właściwie jest próchnica?

Próchnica to bakteryjna choroba zakaźna, która atakuje zęby. U osób cierpiących na próchnicę zdrowe i twarde tkanki zęba (szkliwo, cement i zębina) ulegają rozpuszczeniu przez kwasy oraz zalegające bakterie.

Jaki jest powód powstawania próchnicy? Choroba ta to przede wszystkim efekt zaniedbań higienizacyjnych, nieprawidłowej techniki mycia zębów oraz złego odżywiania.

• nieprawidłowa technika mycia zębów– mimo że według statystyk Polacy zwracają obecnie zdecydowanie większą uwagę na szczotkowanie zębów niż kiedyś, to sam sposób szczotkowania często nie jest prawidłowy. Myjemy zęby zbyt krótko i niedokładnie. Na szczotkowanie pacjent powinien poświęcić około 2 minut, a zęby należy myć, układając włosie szczoteczki pod kątem 45 stopni w okolicy szyjek zębów i wykonując delikatne ruchy wibrujące. To najskuteczniejszy sposób na usunięcie resztek jedzenia i osadu z zębów. Należy pamiętać, aby nie dociskać szczoteczki do zębów z całej siły, ponieważ może to doprowadzić do nadmiernego starcia szkliwa.Jeśli nie masz pewności, czy szczotkujesz zęby prawidłowo, porozmawiaj ze stomatologiem podczas najbliższej wizyty higienizacyjnej i kontrolnej. Dentysta lub higienistka stomatologiczna zweryfikuje Twoją technikę mycia zębów. Jeśli będzie nieprawidłowa, poinstruuje Cię, jak odpowiednio zadbać o zęby.
• nieprawidłowe odżywianie– mimo iż może się wydawać, że zła dieta sama w sobie powoduje powstawanie próchnicy, to nie do końca jest to zgodne z prawdą. Oczywiście, spożywane przez Pacjenta pokarmy mają wpływ na zdrowie zębów, jednak większe znaczenie w tym zakresie mają zaniedbania higienizacyjne. Nieregularne spożywanie posiłków czy podjadanie pomiędzy posiłkami, po którym zazwyczaj pacjent nie myje zębów, przyczynia się do rozwoju próchnicy. Dla dobra naszych zębów warto ograniczyć spożywanie cukrów i kolorowych napojów gazowanych.
• zbyt rzadkie wizyty u dentysty– pacjenci często zgłaszają się do dentysty dopiero wtedy, gdy odczuwają ból. To duży błąd, który niejednokrotnie prowadzi do konieczności podjęcia dłuższego i bardziej inwazyjnego leczenia stomatologicznego. W efekcie pacjent nie tylko może nabawić się traumy wynikającej z wizyty bólowej, ale również będzie jeszcze bardziej unikał wizyt kontrolnych w przyszłości.Wizyty kontrolne to doskonały sposób na stałą kontrolę naszego uzębienia, która daje możliwość przeleczenia próchnicy na etapie, na którym nie wymaga ona dłuższego leczenia. Wizyty u stomatologa należy odbywać raz na 6 miesięcy (a w przypadku osób podatnych na próchnicę i palących – raz na 3 miesiące).
• podatność genetyczna– do powstania i rozwoju próchnicy mogą przyczynić się indywidualne uwarunkowania genetyczne Pacjenta. Jednakże najczęściej powstawanie próchnicy jest efektem zaniedbań higienizacyjnych.

 
[contact-form-7 404 "Nie znaleziono"]
 

Powstawanie próchnicy i jej objawy.

W początkowej fazie próchnica  atakuje szkliwo. Pierwszym objawem choroby są tzw. „plamki”, które po pewnym czasie zmieniają barwę (zazwyczaj ciemnieją). Już wtedy warto zgłosić się do dentysty, który jest w stanie rozpoznać, czy pojawiające się odbarwienia są spowodowane próchnicą. Należy to zrobić jak najszybciej, gdyż istnieje wówczas 100% szansa na wyleczenie zęba. Próchnica często może objawiać się również nadwrażliwością zębów na ciepłe i zimne posiłki czy napoje. Objawem próchnicy może być także ból zęba. W zależności od indywidualnych uwarunkowań ból taki może pojawić się już w pierwszym stadium próchnicy bądź dopiero wówczas, gdy jest ona bardziej zaawansowana.

W późniejszej fazie zauważalne mogą być ubytki. Warto jednak zaznaczyć, że nawet jeśli ząb z zewnątrz wygląda zdrowo, to w środku może być zniszczony przez próchnicę. Jedynym skutecznym sposobem na skontrolowanie stanu uzębienia jest wizyta u dentysty, podczas której lekarz dokładnie zbada Twoje zęby.

Stadia próchnicy:

• Próchnica początkowa– to pierwsze stadium próchnicy, którego leczenie pozwala na szybkie i całkowite wyleczenie choroby. Na tym etapie szkliwo jest rozpuszczane przez kwasy, co nazywamy demineralizacją.
• Próchnica powierzchniowa – jeżeli w porę nie zgłosimy się do stomatologa, próchnica początkowa przerodzi się w próchnicę powierzchniową. Na tym etapie kolejne warstwy szkliwa rozpuszczają się, a bakterie docierają do dalszych miejsc, obejmując coraz większą część zęba.
• Próchnica średnia– to trzeci etap powstawania ubytku próchnicowego. Jeżeli w naszej jamie ustnej panują warunki do rozwoju choroby i nie zgłosimy się do stomatologa odpowiednio wcześnie, kolejne warstwy naszych zębów mogą ulec rozpuszczeniu, a ubytek będzie się pogłębiał. Takim ubytkiem dentysta powinien zająć się jak najszybciej. Rozwiązaniem w tym przypadku często jest usunięcie rozmiękłej tkanki zęba i założenie plomby (wypełnienia). Zazwyczaj jest to zabieg bezbolesny, a w razie pojawienia się dyskomfortu może zostać przeprowadzony w znieczuleniu.
• Próchnica głęboka – jeśli ubytek średniej wielkości nie zostanie wyleczony, będzie się ciągle pogłębiał, nawet w przypadku dokładnego czyszczenia zębów. Nieleczona próchnica głęboka może doprowadzić do obumarcia zęba i stanu zapalnego przyzębia. Jest to stan, w którym niezwłocznie należy rozpocząć leczenie.
• Zapalenie miazgi – nieusunięta próchnica prowadzi do zapalenia miazgi, czyli nerwu. Często prowadzi to do niebezpiecznych schorzeń, które mogą skutkować utratą zęba. W tym wypadku często konieczne jest przeprowadzenie leczenia kanałowego (endodontycznego).

Sposoby leczenia próchnicy.

W przypadku wczesnego stadium próchnicy zazwyczaj wystarcza oczyszczenie zęba i założenie wypełnienia. Jednakże, gdy próchnica jest bardziej zaawansowana, konieczne jest podjęcie leczenia endodontycznego, które w nowoczesnych gabinetach przeprowadzane jest w trakcie jednej wizyty i jest praktycznie bezbolesne.