Jak zbudowany jest ząb?

Katarzyna Gliwa
Autor: Katarzyna Gliwa
09.01.2023

Czy zastanawiałeś się kiedyś, z czego zbudowany jest ząb? Z jakich części i tkanek? Jego budowa wcale nie jest taka prosta, jak mogłoby się wydawać. Pora zagłębić się w szczegóły.

Z jakich części składa się ząb?

Na początek zajmijmy się budową anatomiczną zęba, bo to krótszy temat. Ząb składa się w zasadzie tylko z trzech części – korony, korzenia oraz stanowiącej między nimi połączenie szyjki zębowej. Korona to część zęba znajdująca się powyżej linii dziąsła. A zatem oglądając w lustrze swoje zęby, przyglądasz się właśnie koronom.

Korzeń to część zęba umiejscowiona w kości, poniżej linii dziąsła. Zęby różnią się pod względem ilości korzeni, najczęściej jednak mają od jednego do dwóch. Zarówno liczba jak i długość korzeni to cechy, które przekładają się na stabilność zęba. Im więcej korzeni i im są one dłuższe, tym mocniej ząb jest umocowany w zębodole.

Z jakich tkanek jest zbudowany ząb?

To by było na tyle, jeśli chodzi o budowę anatomiczną zęba, ale do omówienia pozostaje nam jego budowa histologiczna, czyli to, z jakich tkanek złożony jest ząb. Są to cztery główne tkanki: szkliwo, zębina, miazga i cement.

Szkliwo stanowi najbardziej zewnętrzną warstwę zęba. Jego grubość nie przekracza 2 mm. Jego budulcem jest hydroksyapatyt, czyli krystaliczny fosforan wapnia. Szkliwo jest najtwardszą tkanką w całym organizmie – nawet kości nie są takie twarde. Jaka jest funkcja szkliwa? Osłania ono pozostałe tkanki zęba, chroniąc je przed czynnikami zewnętrznymi.

Tkanką znajdującą się pod szkliwem jest zębina, żółta, porowata zmineralizowana tkanka łączna. Jej zadaniem również jest ochrona zęba, nie jest ona jednak równie twarda jak szkliwo, toteż jest bardziej narażona na ubytki. Wyróżniamy trzy rodzaje tej tkanki. Zębina pierwotna jest wytwarzana w trakcie rozwoju zęba. To proces, który kończy się, gdy ostatecznie zostaje wykształcony wierzchołek korzenia. Drugi typ to zębina wtórna, która jest wytwarzana z wiekiem po utworzeniu się korzenia. Trzecim rodzajem jest zębina trzeciorzędowa, która powstaje w reakcji na ubytki i zużycie zębów.

Kolejną tkanką jest umiejscowiona w centralnej części miazga. To jedyna żywa tkanka zęba. Pełni ona funkcje odżywcze – dostarcza zębowi tlen i substancje potrzebne do jego prawidłowego funkcjonowania. Jest też odpowiedzialna za odczuwanie bodźców oraz produkcję dodatkowych warstw zębiny w reakcji na określone czynniki.

Ostatnią z głównych tkanek tworzących ząb jest cement. Ta żółta, podobna do kości substancja pokrywa korzeń. Składa się z materiału organicznego (przede wszystkim kolagenu) i nieorganicznego (hydroksyapatytu), a także wody. Zadaniem cementu jest stabilne umocowanie zęba w zębodole. To właśnie dzięki cementowi więzadła przyzębia są przyczepione do zęba.

Co możesz teraz zrobić?

Wszystkie tkanki zęba są narażone na pewne zagrożenia. Mowa tu oczywiście przede wszystkim o próchnicy, ale mogą one ucierpieć również na skutek mechanicznych urazów. Aby odpowiednio zadbać o zęby, konieczne są więc wizyty w gabinecie dentystycznym. Umów się na wizytę w Stomatologia Gliwa – możesz to zrobić, dzwoniąc pod numer +48604990815 lub wypełniając formularz.